پیچ فولادی-پیچ و انواع آن-طبقه بندی پیچ-تفاوت Screw و Bolt-طبقه بندی Bolt بر اساس عملکرد

پیچ فولادی-در این مقاله طبقه بندی انواع پیچ از نظر درایو، شکل کلگی، کاربرد و جنس آنها ارائه می شود.

پیچ فولادی

طبقه بندی بر اساس درایو

• شیاردار یا Slotted
• چهارسو یا Philips
• ترکیبی یا Combination
• مربعی یا Square
• سوکتی یا آلن (Socket,Allen)
• ستاره ای یا Star

طبقه بندی بر اساس کلگی

• مخروطی یا Countersunk (شامل Flat و Oval)
• کفه ای، پهن یا Pan
• گرد یا Round
• شش گوش یا Hex
• واشر دار، فلنج دار یا Flange
• استوانه ای یا Cap
• دکمه ای یا Button
• خرپایی یا Truss

طبقه بندی Screw بر اساس عملکرد

• خود رزوه زن یا Self-Trap
• خودکار یا Self-Drill
• چوب یا Wood
• کفسازی یا Decking
• نئوپان یا Chipboard
• ام دی اف یا MDF
• بشکه، لگ یا Lag
• ماشین سازی یا Machine
• ورقکاری یا Sheet Metal
• تنظیم یا Set

طبقه بندی Bolt بر اساس عملکرد

• کالسکه ای یا Carriage
• مرحله ای یا Step
• الوار یا Timber
• شانه دار یا Shoulder
• سازه ای یا Structural
• بتن یا J bolt
• پیچ لنگر L یا L Anchor Bolt L
• پیج لنگر دو سویه
• و -پیچ لنگر دارای کلگی یا Headed
• پیچ لنگر متخلخل یا Swedge
• پیچ U
• آسانسور یا Elevator
• پارو یا Plow
• چشمی یا Eye

عموم افراد، اعم از فنی و غیر فنی با بسیاری از انواع پیچ آشنا هستند. این قطعۀ پر مصرف در وسایل خانگی، ماشین آلات، خودروهای سواری، مدارهای الکترونیکی، مبلمان و حتی اسباب بازی کودکان استفاده می شود. و به جرأت میتوان گفت پرکاربردترین قطعۀ صنعتی است.

پیچ فولادی

چرا باید با طبقه بندی انواع پیچ آشنا باشیم.

آشنایی با انواع پیچ بسیار آسان است و در کمتر از چند دقیقه برای همیشه در ذهنتان ثبت می شود. تا در پروژه ها و چالش های مختلف صنعت بعنوان یک راهکار در اختیارتان قرار بگیرد. البته این قضیه برای طراحان و ماشین سازان ضرورت بیشتری دارد و یکی از مبانی طراحی بشمار می آید.

بسیار دیده ایم که اتصالات موقت ماشین آلات بسادگی باز می شوند یا پیچ منجر به ساییدگی و تغییر شکل سطوح می شود. یا در محیط های مهاجم شاهد خوردگی و فرسایش زودهنگام آنها هستیم که تماماً ناشی از انتخاب نادرست پیچ هستند.

هر یک از این محصولات به ظاهر ساده برای کاربرد خاصی بهینه سازی و طراحی شدند. که میتوانیم در زمان کوتاه با انواع آنها آشنا شویم.

نامگذاری اجزای پیچ

برای بهره مندی کامل از طبقه بندی های مورد ارائه بهتر است در خصوص نامگذاری اجزای پیچ به تفاهم رسیده باشیم. لذا اسامی انگلیسی و فارسی ارائه در تصویر زیر مبنای نامگذاری ما خواهند بود.

پیچ فولادی

تفاوت Screw و Bolt

مهندسان ایرانی، هر دو کلمۀ Screw و Bolt را پیچ ترجمه می کنند. دقیقاً مثل He و She در فارسی “او” ترجمه می شوند. اما در زبان انگلیسی علاوه بر اشاره به سوم شخص، بیانگر جنسیت نیز هستند.

این کلمات نیز به قطعات رزوه دار اتصال اشاره می کنند. اما صفتی ار نیز در خود گنجانده اند که به نوعی آنها را طبقه بندی می کند. به این صورت که Bolt برای انجام وظیفه نیازمند مهره (Nut) است. اما Screw بدون آن اتصال را برقرار می کند.

طبقه بندی انواع پیچ در این راهنما مطابق بر استانداردهای بین المللی است. که برای Screw و Bolt تمایزی در نظر گرفته نشده بجز طبقه بندی بر مبنای عملکرد پیچ ها. که برای هر یک بصورت مستقل ارائه می شود.

طبقه بندی انواع پیچ بر اساس شکل درایو

اگر نمیدانید درایو (Drive) چیست، کمی بالاتر نگاهی به بخش اجزای پیچ بیندازید. در این طبقه بندی ملاک قیاس شکل درایو پیچ است که در آن Screw و Bolt تفاوتی ندارند. حتی جنس مادۀ سازنده، کاربرد، ابعاد و … اهمیتی ندارند و طبقه بندی پیچ تنها بر اساس درایو انجام شده است.

1- انواع پیچ شیاردار یا Slotted

در این پیچ ها درایو پیچ به شکل یک خط صاف است که Slot معروف است. و پیچی که چنین درایوی دارد. اصطلاحاً Slotted می باشد. در حقیقت خمیده و صاف بودن کلگی، یا حتی بودن و نبودن آن اهمیتی در شیاردار بودن پیچ ندارد.

پیچ های شیاردار مشهورترین انواع پیچ هستند و تمامی افراد تجربۀ باز و بسته کردن آنها را داشتند. پیچ گوشتی روی آن به سادگی میلغزد. احتمال ساییدگی لبه های درایو زیاد است. و با همه این اوصاف به علت سادگی تولید و ارزان قیمت بودن در کاربردهای عمومی بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.

بدهی است که اگر پیچ Screw باشد. نوع شیاردار آن Slotted و اگر Bolt باشد. Slotted Bolt معروف است.

2- انواع پیچ چهارسو یا Philips

درایو این پیچ ها از دو شیار عمود به رهم (+) تشکیل می شود. که در فارسی چهارسو (چهارسو) معروف است. و در زبان بین المللی با عنوان Philips طبقه بندی می شوند.

احتمال لیز خوردن پیچ گوشتی روی این درایو کمتر است. با این حال اگر بخواهید بیش از حد گشتاور وارد کنید میلغزد. که این خود یکی از مزایای پیچ های Philips محسوب می شود تا آسیبی به قطعات وارد نشود.

نکتۀ دیگر آن است که نمی توانیم درایو چهارسو را دو شیار عمود بر هم بدانیم. چرا که طول هر خط کمتر از شیار ایجادی روی پیچ های Slotted است.

3- انواع پیچ های ترکیبی Combination

درایو این پیچ ها معمولاً ترکیبی از درایوهای شیاردار و چهارسو Philips میباشد تا امکان باز و بسته کردن با کمترین امکانات وجود داشته باشد.

این مزیت زمانی بکار میرود که یک کاربر غیر حرفه ای به کرات اتصالی را باز و بسته نماید. (مثل درب محفظۀ باتری اسباب بازی) و عیب آن افزایش هزینۀ تولید و قیمت محصول است. (مگر در پیچ های پلاستیکی و تولیدی به روش ریخته گری)

انواع پیچ ترکیبی میتوانند بر مبنای درایوهای ستاره ای و شیاردار، شش گوش و فیلیپس و… تولید شوند که چندان رایج نیستند.

4-انواع پیچ مربعی

شکل درایو این پیچ بصورت چهارگوش یا مربع است که از لغزش آچار پیشگیری می کند و تحمل مقادیر زیادی از گشتاور را دارد.

در مواردی چهار گوشۀ مربع را کمی شیاردار می کنند تا قابلیت استفاده از پیچ گوشتی چهارسو وجود داشته باشد. که در این حالت اصطلاحاً Hybrid یا مختلط است. (چون شیار چارسو کامل اعمال نمیشود، درایو از نوع ترکیبی Combination نخواهد بود.)

این پیچ اولین بار در سال 1908 توسط شخصی بنام رابرتسون تولید شد. و به همین علت پیچ رابرتسون (Robertson) نیز معروف است.

پیچ فولادی

5-پیچ سوکتی، شش گوش یا آلن (Socket, Hex or Allen)

شیار درایو این پیچ به صورت شش گوش، یا سوکتی است که عموماً آلن معروف است. و در محیط های صنعتی به پیچ آلن خور معروف است.

شکل خاص این شیار تحمل گشتاورهای بالایی را دارد که آن را گزینۀ مناسبی برای برقراری اتصالات محکم می کند. اما هزینه تولید و قیمت نهایی تولید پیچ را افزایش می دهد.

6- انواع پیچ های ستاره ای یا Star

انواع پیچ ستاره ای کاربرد عمومی زیادی ندارند. شیار ستاره ای شکل و زیبای آن ها تنها کمی بیشتر از درایو چهارسو گشتاور تحمل می کند. و مزیت اصلی آنها جلوگیری از باز و بسته شدن توسط افراد غیر متخصص است.

از آنجایی که ابزار مناسب برای باز کردن این پیچ در دسترس بسیاری از افراد غیر ماهر وجود ندارد. از آن برای اتصال درب محفظۀ اجزای حساس تجهیزات، مثل مدارهای حساس الکتریکی، استفاده می شود.

پیچ فولادی

طبقه بندی انواع پیچ از نظر شکل کلگی (Head Shape)

در این بخش مقایسه و طبقه بندی انواع پیچ بر اساس شکل کلگی انجام می شود. که برای Screw و Bolt یکسان هستند. و هر طبقه بندی شامل پیچ هایی با درایوها، جنس ها و کاربردهای مختلف است.

1- انواع پیچ با کلگی مخروطی یا Countersunk

کلگی پیچ های Countersunk مخروطی شکل است. بطوریکه مساحت سطح مقطع از پایین به بالا افزایش می یابد.

زاویۀ مخروط عموماً قائم (90 درجه) است و در غیر اینصورت مقدارش اعلام میشود. (مثلاً Bolt Flat 85). زوایای بزرگتر نیازمند ارتفاع کلگی کمتر (و بالعکس) می باشد. و به همین علت پیچ های مخروطی با زاویه بیشتر از 90 برای قطعات نازک کاربرد بشتری دارند.

پیچ های Countersunk نشیمنگاهی برای قرار گرفتن روی سطوح ندارند و در اصل برای نصب شدن داخل قطعه کار طراحی گردیدند. با این حال در مواردی با بریدن بخشی از ناحیۀ زیرین مخروط یک سطح افقی ایجاد می شود. که میتواند بعنوان نشیمنگاه استفاده شود (یا نشود). و ارتفاع کلگی را کاهش یا طول رزوه را افزایش دهد.

در صورت وجود برش در ناحیۀ مخروطی، لازم است در نامگذاری پیج از عبارت Undercut استفاده شود. مثلاً Undercut Oval به معنای یک پیچ مخروطی از نوع Oval می باشد. که ناحیۀ زیرین آن بریده شده است. (پیچ های Flat و Oval کمی جلوتر بررسی می شوند).

برش زیر کلگی و نحوۀ محاسبۀ زاویۀ مخروط در تصویر زیر مشخص است.

سطح روی کلگی می تواند تخت (Flat) یا بیضوی (Oval9 باشد. و پیچ های Countersunk یکی از این دو نوع هستند.

1-1- پیچ تخت یا Flat

پیچ های تخت یا Flat دارای یک کلگی مخروط هستند که سطح فوقانی آن تخت است. و معمولاً در مواردی استفاده می شود. که میخواهیم کلگی پیچ هم در دل قطعه کار قرار گرفته باشد. مثلاً در اتصالات سرویس خواب، ورقگیر قالب و…

بخاطر داشته باشید که وقتی گفته می شود Flat Bolt یا Flat Screw قطعاً شکل کلگی مخروطی است.

2-1- پیچ بیضوی یا Oval

یکی دیگر از انواع پیچ های Countersunk یا مخروطی است که سطح فوقانی کلگی به شکل یک کمان (بیضی) است.

یان پیچ ها (مانند انواع Flat9 در مواردی استفاده می شوند که میخواهیم کلگی پیچ بیرون نباشد. با این حال مزیت جالبی نسبت به پیچ های تخت دارند.

در مواردی سوراخ پیچ نسبت به سطح قطعه کار دقت بالایی ندارد. و متعامد نیست. در این حالت استفاده از پیچ Flat سبب می شود. که انحراف سوراخ کاملاً اشکار شود و حتی بخشی از کلگی بشکل لبه ای تیز بالاتر از سطح آن قرار بگیرد. و به همین علت پیچ های بیضوی شکل جایگزین خواهند شد.

نمونه ای از نامگذاری انواع پیچ Countersunk

برای جستجوی یک پیچ مخروطی شیاردار با سطح بیضوی و زاویۀ مخروط 80 درصد باید عبارت زیر را جستجو کنیم:

Slotted Oval 80 Screw (or Bolt)

بعبارت زیر دقت نمایید:

Philips Flat Bolt Undercut

این پیچ از نوع مخروطی با سطح تخت است که ناحیۀ زیرین کلگی برش خورده است. و می تواند روی سطح قطعه کار نیز استفاده شود. (یا برای قطعات نازک)

2- پیچ های کفه ای (ماهی تابه ای) یا Pan

سطح کلگی انواع پیچ Pan می تواند تخت یا بیضوی باشد. با این حال شکل آن مخروطی نیست و شکلی نزدیک به استوانه دارد. که در تصاویر مشاهده می کنید.

این پیچ به این منظور طراحی شده که کلگی بیرون از قطعه کار باشد، از سوی دیگر مساحت نشیمنگاه بزرگ است که سبب می شود. نیروی وارد بر قطعه کار در مساحت بیشتری توزیع شود و احتمال تغییر شکل شکل کار یا فرو رفتن پیچ در آن کاهش یابد.

انواع پیچ Pan تنوع بسیار زیادی دارند. و هزینۀ تولید پایین (کمتر از پیچهای مخروطی) بخش زیادی از بازار را بخود اختصاص داده اند. بطوریکه از N1.2 تا M100 عرضه می شوند.

پیچ فولادی

3- انواع پیچ های گرد یا Round

کلگی این پیچ ها شبیه گنبد یا کمانی نوک تیز است. که از زیر برش خورده و مستقمیاً به بدنۀ پیچ متصل شده و برای آن طراحی شده که کلگی بیرون از قطعه کار باشد. و احتمالاً روی سطح آن مستقر شود. همچنین شکل آن به نوعی است که در صورت برخورد شدید با اعضای بدن آسیب زیادی وارد نمی شود.

کاربرد اصلی انواع پیچ گرد در محصولات مرتبط با دکوراسیون است. که تماس زیادی با آنها وجود دارد. و از سوی دیگر ظاهر مناسب کلگی آن باعث از بین رفتن زیبایی کار نمی شود. مثل آینه های قدی، تخت خواب، سرویس دستشویی و حمام، اتصالات دیواری، میز و صندلی، لوستر و…

4-پیچ های شش گوش یا Hex

شکل کلگی شش گوش دقیقاً مانند درایوهای Slotted و Philips محبوبیت و کاربرد بسیار زیادی دارد. در کاربردهای سبک باز و بسته کردن آنها توسط دست یا انواع آچار امکان پذیر است. قابلیت تحمل گشتاور بالایی دارند و تولید آنها نیز هزینۀ چندانی ندارد.

این پیچ ها در موارد بسیار گوناگونی استفاده می شوند. اما یکی از بهترین گزینه ها برای شرایطی هستند که تحمل بالای گشتاور و برش مورد نظر باشد. مثل سازه های بزرگ، ماشین آلات و …

5- پیچ های فلنج یا Flange یا Hex Washer

صحبت در خصوص واشر شاید ارتباط زیادی با موضوع این راهنما نداشته باشد. با این حال همه می دانیم که در بسیاری از موارد برای افزایش سطح تماس پیچ و قطعه از واشرها استفاده می شود. همچنین نرمتر بودن مادۀ آن باعث می شود که ساییدگی پیچ یا قطعه اتفاق نیافتد.

پیچ های فلنج همان پیچ های شش گوش (یا Hex) هستند. که در زیر آنها یک واشر قرار دارند و در اتصال لوله ها، اتصالات فلنج، موتور خودرو. مکانیزم های انتقال قدرت، اتصال مدارهای حساس الکتریکی روی سایر قطعات و … استفاده می شوند. تا آسیب کمتری به قطعات وارد شود و مونتاژ سریعتر انجام شود.

فرض کنیم که در یک موتور لازم است 1200 پیچ بهمراه واشر مونتاژ شود. و بسیاری از آنها در نقاطی قرار می گیرند که دسترسی نامناسب است. سوراخ هایی که در شیارهای تنگ قرار دارند یا در بخش هایی از موتور هستند که نور کافی برای مشاهدۀ دقیق اجزا وجود ندارد.

پیچ فولادی

در چنین شرایطی استفاده از انواع پیچ Washer Hex زمان مونتاژ را بسیار کاهش می دهد. هیچ واشری گم نمی شود. و در مناطق حساس موتور جا نمی ماند. خستگی اپراتور باعث فراموش کردن استفاده از واشر نمی شود. نظارت کاهش می یابد و نهایتاً یک مجموعۀ گران قیمت با انتخابی درست از آسیب های احتمالی محافظت می شود.

لازم به ذکر است که انواع پیچ واشردار برای هر دو نوع پیچ Screw و Bolt عرضه می شوند.

6- پیچ های آلن یا Socket Cap

احتمالاً تا اینجای راهنما به این فکر کرده اید که تکلیف پیچ هایی با کلگی استوانه ای چه می شود؟

به انواع پیچ با کلگی استوانه ای Cap بیان می شود. که یکی از کاربردی ترین آنها پیچهای Socket Cap هستند. که درایو شش گوش یا آلن دارند. و مزیت اصلیشان آن است که در فضاهایی با دسترسی کم بسادگی باز و بسته می شوند.

پیچ های آلن در ماشین آلات صنعتی، گیره بندی قالب های فلزی، فیکسچرها و … کاربرد زیادی دارند. و با آنکه مهندسان کشورمان علاقۀ چندانی به واژۀ سوکت ندارند. در بازارهای بین المللی بنام پیچهای سوکتی معروف هستند.

پیچ فولادی

7- پیچ دکمه ای یا Button

بخش بالایی کلگی در پیچ های دکمه ای یا Button شبیه پیچ Round (با ارتفاع کمتر). و بخش پایینی آن مشابه پیچ های Pan (با سطح تماسی کوچکتر) است. با این تفاوت که بخش بالایی لزوماً یک منحنی کامل نیست و ممکن است در ناحیۀ مرکزی تخت باشد.

این پیچ ها به علت ظاهر تمیز و پرداخت میشود و در محصولات تزئینی کاربرد بیشتری دارند. (مانند انواع پیچ Round) و به علت دوام بالا و تنوع زیاد در خودروسازی، الکترونیک، ماشین سازی و … هم قابل استفاده هستند.

8-پیچ های Truss

پیچ های Truss شباهت زیادی با پیچ های Round دارند. با این تفاوت که ارتقاع کلگی کمتر و سطح تماس با قطعه کار (نشیمنگاه) بیشتر است. بعبارت ساده تر در پیچ های Round، کلگی پایین تر از مرکز بیضی برشی می خورد اما در پیچ های Truss بالاتر از آن است.

مزیت اصلی انواع پیچ Truss بزرگ بودن نشیمنگاه است. که سبب می شود نیرو روی سطح بزرگتری توزیع شود و از احتمال آسیب یا تغییر شکل قطعه کار کم شود.

این پیچ ها در اتصالات ورق های فلزی نازک، روکشدهی با اتصال پیچ، ساخت قفسه های ظریف، اتصال عایق و… کاربرد زیادی دارند.

پیچ فولادی

طبقه بندی انواع پیچ بر اساس عملکرد

کاربردیترین طبقه بندی انواع پیچ ارزیابی آنها بر مبنای عملکردشان است که کمک می کند. برای نیازمان بهترین پیچ ها را شناسایی کنیم. با این حال انتخاب درایو و شکل کلگی هم از اهمیت زیادی برخوردار است. که با اطلاعات قابل ارائه در بخش های قبلی امکان پذیر است.

ویژگی دیگر این طبقه بندی آن است که برای Screw و Bolt گروه های مجزایی در نظر قرار می گیرد. اما موارد زیر برای هر دوی آنها مشترک است:

• پیچ های Lag (بررسی شده در طبقه بندی Screw)
• پیچ های Flange (بررسی شده در طبقه بندی Screw)
• شامل پیچ های Shoulder (بررسی شده در طبقه بندی Bolt)
• پیچ های Structural (بررسی شده در طبقه بندی Bolt)
• پیچ های چشمی (بررسی شده در طبقه بندی Bolt)

هر یک از این پیچ ها تنها در یک گروه بررسی می شوند. که معمولاً در آن حالت کاربرد بیشتری دارند. (مثلاً lag در گروه Screw بررسی گردید اما بصورت Bolt نیز تولید می شود)

مورد دیگر آن است که یک پیچ میتواند در چند گروه مختلف قرار بگیرد، مثلاً هم خود رزوه زن باشد. هم برای چوب قابل استفاده باشد.

نکته: اگر از تفاوت میان Screw و Bolt اطلاع ندارید در ابتدای مقاله آن را توضیح دادیم.

طبقه بندی پیچ های Screw بر اساس عملکرد

پیچ فولادی

در این بخش انواع پیچ Screw بر مبنای عملکردشان طبقه بندی می شوند.

1- انواع پیچ خود رزوه زن (Self-Tapping Screw)

برای آنکه یک پیچ screw عملکرد مناسبی داشته باشد به سوراخی با رزوه های منطبق بر خود نیاز دارد. هرچند که در بسیاری از موارد شاهد این انطباق نیستیم. و اتصال آب بندی میشود یا Fit ایجاد نمی شود.

در این میان پیچ های خود رزوه زن یا Self-Tapping هم بر خلاف باور بسیاری از افراد. به یک سوراخ اولیه (Pilot) نیاز دارند اما رزوه زنی به صورت خودکار انجام می دهند. لذا رزوه های پیچ مبتنی بر رزوه های خودش ایجاد می شود. تا اتصالی آب بندی شده و Fit شکل گیرد.

در کنار این مزیت مهم، نمیتوان از براده های ایجادی توسط پیچ های خود رزه زن صرف نظر کرد. و برای پیشگیری از آسیب قطعات و تجهیزات از آنها در مدارهای الکتریکی، قطعات موتور، مکانیزمهای حرکتی و صنایع غذایی استفاه نمی شود. همچنین استفاده از آنها در قطعات سخت نیز امکان پذیر نمی باشد.

پیچ فولادی

2- انواع پیچ های خودکار (Self-Drilling Screw)

با کمی تغییر در پیچ های خودرزوه زن یا Self -Drilling Screw و ایجاد لبه های تیزتر میتوانیم. هر دو عملیات سوراخ کاری و رزوه زنی را به پیچ واگذار کنیم. که در این حالت به آن پیچ خودکار یا Self -Drilling Screw می گویند. هرچند در این حالت موقعیت دهی و تنظیم پیچ دشوار است اما کاربرد زیادی در صنایع چوب دارد.

3- انواع پیچ چوب (Wood Screw)

همانطور که از نام این پیچ مشخص است برای اتصال قطعات چوبی بهینه سازی شده است و شامل ویژگی های زیر هستند:

• قطعاً شنک دار هستند، یعنی بخشی از بدنۀ آنها رزوه نمی شود تا سرعت اتصال افزایش یابد.
• معمولاً بصورت Self-Drilling ساخته می شوند و شنک دار بودنشان ضمن کاهش انرژی مصرفی از افزایش حرارت رزوه زنی جلوگیری می کند.
• معمولاً کلگی آنها بصورت Flat (مخروطی تخت) است. یعنی مخروطی که سطح رویی آن صاف است. اما محدودیتی وجود ندارد. و میتواند Oval,Round,Hex یا Truss نیز باشد.
• معمولاً از فولادهای معمولی ساخته می شوند و برای استفاده در محیط باز مناسب نیستند.

4- پیچ های کفسازی (Decking Screws)

ساخت کفه های چوبی، عرشه ها، اسکله ها و… هم نوعی کار با چوب محسوب می شوند. اما شرایط خاصی دارند که از عهدۀ پیچهای چوب خارج است.

این سازه ها در محیط های کاملاً مرطوب و ساینده بکار می روند. و در چنین محیطی پیچ های معمولی سریعاً فرسوده شده .و از بین می روند. به همین علت پیچ های Decking با بهره گیری از فولاد آلیاژی. و پوشش مقاوم در برابر خوردگی و زنگ زدگی در طبقه بندی جداگانه ای ارائه می شوند.

5- پیچ های نئوپان (Chipboard Screw)

این پیچ ها بصورت ویژه ای برای اتصال قطعات نئوپانی بهینه سازی شده. و در مقایسه با انواع پیچ چوب، از شنک نازکتر و لبه های بزنده تری ساخته شده اند. که با Self-Tapping بودن آن سازگار است (در مواردی هم بصورت Self-Drilling هستند). همچنین برخلاف پیچ چوب تمام بدنۀ آن رزوه دار (از نوع گام بلند یا Coarse) است.

6- پیچ های PDF

MDF معمولاً ار چوب سخت تر و سوراخ کردن آن دشوار است. لذا پیچ های MDF شنک باریکی دارند و لبه های رزوه نیز برنده هستند. دقیقاً مشابه پیچ های نئوپان با این تفاوت که معمولاً کل بدنه روزه نمی شود. و بخشی از آن مانند Wood Screw بدون رزوه باقی می ماند.

نکته: گاهاً پیچ های نئوپان برای MDF هم استفاده می شوند. و حتی در فروشگاه های اینترنتی اشتباهاً آن را بعنوان پیچ MDF می فروشند.

7- پیچ بشکه (Lag Bolt و Lag Screw)

در گذشته بشکه های جوبی کاربرد داشتند و پیچ خاصی در تولیدشان بکار گرفته می شد که بعدها پیچ بشکه یا lag Screw نامگذاری شد.

این پیچ ها در قیاس با انواع پیچ چوب، ابعاد بزرگتری دارند. طولشان بلندتر است. گشتاور و نیروهای فشاری یا کششی بیشتری را تحمل می کنند. و کلگی آنها نیز فقط بصورت Hex یا شش ضلعی تولید می شود. همچنین بصورت Self-Tap یا Self-Drill نیستند. و تحت هر شرایطی به سوراخ Pilot نیاز خواهند داشت. و یادآوری می شود که پیچ Lag در هر دو نوع Screw و Bolt تولید می شود.

8- انواع پیچ ماشین (Machine Screw)

این پیچ ها معمولاً نسبت به سایر پیچ های Screw اندازۀ کوچکتری دارند و در ماشین آلات، صنایع الکترونیک، تجهیزات پزشکی، موتورها و… استفاده می شوند.

پیچ های ماشین یا Machine Screws به علت کاربردهای متنوعشان در کلگی و درایوهای متفاوتی عرضه میشوند. تا بخش زیادی از نیاز بازار را پوشش دهند، تمام طول بدنه رزوه میشود و نیازمند سوراخ اولیه یا Pilot هستند.

9-پیچ های ورق کاری (Sheet Metal Screw)

پیچ های ورق کاری برای اتصال قطعات فلزی به یکدیگرمورد استفاده قرار می گیرند. و معمولاً نوک و رزوه هایشان از پیچ های صنعت چوب (MDF, نئوپان، چوب، بشکه و…) برنده تر هستند. تا برای قطعات فلزی عملکرد مناسبتری داشته باشند.

نکتۀ بعدی در خصوص رزوۀ پیچ های ورقکاری است. که در تمام طول بدنه با گام نسبتاً کوتاه و عمیق زیاد بوجود می آید.

این پیچ ها از فولاد کربنی تولید می شوند. و معمولاً نسبت به مواد شیمیایی و رطوبت آسیب پذیر هستند. لذا برای محیط های مرطوب یا خورنده استفاده از آنها توصیه نمی شوند.

10- انواع پیچ تنظیم (Grub Screw یا Set Screw)

متفاوت ترین ظاهر متعلق به انواع پیچ تنظیم است. که بدون کلگی هستند اما در یک یا هر دو سمت آنها درایو در نظر گرفته می شود.

پیچ های تنظیم یا Set Screw برای مقید کردن و تنظیم دو قطعه کار نسبت به یکدیگر استفاده می شوند. مثلاً تنظیم موقعیت چرخدنده یا پولی روی شفت، تنظیم قطعات فیکسچر، تنظیم فاصلۀ بلوک های قالب و …

این پیچ ها از سوراخ قطعه اول رد می شوند و با درگیر شدن در سوراخ قطعۀ دوم آنها را نسبت به یکدیگر مقید کرده. و فاصلۀ میان آنها را تنظیم می نماید.

معمولاً انواع پیچ Set Screw از جنس فولاد آلیاژی هستند. و روی آنها عملیات حرارتی موضعی (سطحی) انجام می شود. تا مقاومتشان در برابر خوردگی و سایش افزایش یابد.

طبقه بندی انواع Bolt بر اساس عملکرد

به پیچ هایی که با کمک مهره اتصال میان قطعات را ایجاد می کنند. Bolt بیان می شود و از نظر کاربرد در گروه های زیر قرار می گیرند:

1- پیچ های کالسکه ای یا حمال (Carriage Bolt9

کاربرد اصلی این پیچ برای اتصال قطعات چوب به فلز و گاهاً چوب به چوب است، کلگی آنها بصورت Round میباشد. تا تحت تأثیر ضربه باز نشود و سطح نشیمنگاهشان بزرگ است. تا بدون استفاده از واشر، نیرو در مساحت بزرگتری اعمال میگردد و به سطح چوب آسیب وارد نکند.

تمام طول بدنۀ این پیچ دارای رزوه است و فقط با کمک مهره اتصال را برقرار می کند.

2- پیچ های مرحله ای (Step Bolt)

این پیچ شباهت زیادی به پیچ های کالسکه ای دارد. و برای اتصال چوب به به چوب یا چوب به فلز استفاده می شود. اما کلگی گرد آنها ارتفاع کمتری دارد. و پهن تر است تا توزیع نیرو در مساحت بیشتری انجام شود. و آسیب کمتری به سطح پیچ وارد نماید. لذا برای پیچ های نرم بکار می رود.

3-پیچ الوار یا Timber Bolt

پیچ الوار برای الوارهای بلند استفاده می شود. و برای جلوگیری از چرخش آن روی نشیمنگاه برجستگی هایی به نام Nub قرار دارد که درون چوب فرو می رود.

پیچ فولادی

4- پیچ شانه ای (Shoulder Screw یا Shoulder Bolt)

پیچ های شانه ای به دو صورت Screw و Bolt تولید می شوند. و در فارسی به پیچ و پین شهرت دارند.

کاربرد اصلی این پیچ در طراحی مکانیزمهای حرکتی مشابه بازو است. بدین صورت که Shoulder Screw در یکی از قطعات پیچ می شود. و قطعۀ دیگر با ناحیۀ بدون رزوه درگیر است. تا آزادانه نسبت به آن دوران نماید و حتی در مواردی هر دو قطعه با ناحیۀ بدون رزوه درگیر هستند. و میچرخند و ناحیۀ رزوه Shoulder Bolt در بیرون آنها قرار می گیرد. و توسط مهره بسته می شود.

5-پیچ ساختمانی یا سازه (Structural Screw یا Structural Bolt)

پیچ های سازه ای طول چندان بلندی ندارند و همانطور که از نامشان مشخص است برای اتصال قطعات فلزی استفاده می شوند.

این پیچ ها معمولاً زیر فشار سنگین تنشهای کششی و برشی قرار دارند. و برای ایجاد اتصالی محکم از کلگی Hex استفاده می کنند. همچنین جنس آنها برای سازه هایی که شرایط سختی ندارند. فولاد کربنی ساده و برای محیط های نا مساعد از فولاد آلیاژی با ترکیب مس، نیکل و کروم است.

پیچ های Structural برای پیشگیری از سایش قطعات و افزایش احتمال زنگ زدگی و … نیازمند واشر هستند.

یادآوری می شود که انواع پیچ سازه ای در دو نوع Screw و Bolt عرضه می شوند.

6- پیچ بتن (J Bolt)

این پیچ شبیه حرف J است و یک بخش خمیده شبیه Hook یا قلاب دارد. که برای اتصال قطعات مختلف به بتن یا سوار کردن تیرآهن استفاده می شود.

معمولاً ناحیۀ خمیده درون سیمان خیس قرار می دهند. تا با خشک شدن آن روی دیوار محکم شود. و ناحیۀ رزوه بشود و در بیرون دیوار برای اتصال قطعات استفاده می شود.

7- پیچ لنگر (Anchor Bolt)

این پیچ ها نیر مشابه پیچ J برای اتصال قطعات یا سازه های مختلف به بتن استفاده می شود. و استحکام بالایی در برش و کشش دارند. همچنین از فولادهای مختلفی برای ساخت آنها استفاده می شود. که اغلب آلیاژی و ضد خوردگی هستند.

پیچ فولادی

پیچ های Anchor شامل چهار گروه مختلف هستند. که در ادامه بررسی شده اند.

1-7- پیچ لنگر L

شبیه حرف L است. و در اتصال پایه چراغ های خیابانی، پایه های استندهای تبلیغاتی فلزی و بیلبورد، چراغ راهنمایی و رانندگی، ساخت زیربنا و … استفاده می شود.

2-7- دو سویه با صفحه (Double End Rods with Plate Bolt)

این پیچ دو سویه است که به یکی از طرفین واشر اضافه شده و برای ستون سازی، تابلوهای معابر و… بکار میرود.

3-7-پیچ های لنگر دارای کلگی (Headed Anchor Bolts)

این پیچ بر خلاف سایر انواع پیچ Anchor در یک سمت رزوه میشود. و در سوی دیگر یک کلگی Hex یا Square دارد که درون بتن قرار میگیرد. و برای نصب نرده های پیاده رو و ساخت ستون های نیمه سنگین استفاده می شود.

4-7- پیچ های متخلخل (Swedge Bolt)

پیچ های متخلخل یا Swedge به شکل یک استوانۀ ساده هستند. که از یک سمت رزوه شده و از سوی دیگر شیارهای کروی روی بدنه ایجاد شده. که درون بتن قرار می گیرد، و با آن پر می شود.

پیچ فولادی

8- پیچ لوله (Bolt U)

این پیچ مشابه حرف U است و ناحیۀ خمیده برای قرار گرفتن لوله یا دستۀ سیم و کابل استفاده می شود.

معمولاً هر دو سوی پیچ U رزوه می خورد. و با عبور از سوراخ تعبیه شده روی دیوار یا سقف توسط مهره به آن متصل می شود. (این سوراخ اصولاً روی یک فریم فلزی است) و از لوله یا دسته های کابل نگهداری می کند.

معمولاً این پیچ در محیط های مرطوب مورد استفاده قرار میگیرد. و در جنس های مختلف از فولاد سادۀ کربنی تا فولاد آلیاژی مقاوم تولید می شود.

9- پیچ آسانسور (Elevator Bolt)

این پیچ بصورت اختصاصی برای اتصال نوار نقاله و تسمه های آسانسور طراحی میشود. و برای آنکه در سطوح نرم آنها نفوذ نکند. از یک کلگی پهن استفاده می کند.

10- پیچ پارو یا Plow Bolt

در گذشته برای برف روبی از پاروهای چوبی استفاده می شد. که به یک دستۀ بلند متط بوده اند. و در سالیان بعد با پیشرفت صنعت از ماشین برف روبی استفاده می کردند. که یک صفحۀ پهن روی بازوهایش نصب می شد. و برف را جابجا می کرد.

پیچی که برای اتصال میان تیغه و دستۀ چوبی، یا تیغه و بازوهای ماشین بکار می رود، لازم است. که با فشار برف باز نشود. پس کلگی چهارگوش و شش گوش انتخاب های مناسبی نیستند. و بهترین گزینه شکل بیضوی با کلگی کوتاه و سطح Concave Flat (مقعر) است. که مبنای طراحی پیچ پارو یا Plow Bolt میباشد.

امروزه این پیچ ها علاوه بر تجهیزات زمستانی در ماشین آلات ساختمانی و عمرانی هم استفاده می شوند. و از فولادهای آلیاژی هستند. تا در برابر سایش مقاومت

پیچ فولادی

11- پیچ حلقه دار (Eye Bolt)

این پیچ از یک سمت بصورت رزوه است و از سوی دیگر حلقه ای دارد. که برای اتصال زنجیر، کابل،طناب و… استفاده می شود.

حلقه می تواند بصورت یک مفتول خم شده باشد (Loop)، یا یک حلقۀ پیوسته و کامل باشد. که با فورج تولید می گردد. (Ring) و در مواردی هم حلقه و ناحیۀ رزوه میشود و جداگانه ساخته و روی هم مونتاژ می شوند. تا حلقه بتواند نسبت به بدنه دوران آزادانه داشته باشد.

گاهاً به این پیچ ها Ring Bolts بیان می شود. و از آنجایی که بر خلاف حلقه های خم شده (Loop) با فشار از هم باز نمی شوند. برای وزن های بالا کاربرد بیشتری دارند.

کاربرد اصلی پیچهای چشمی یا حلقه دار برای بلند کردن یا کشیدن اجسام توسط کابل است. لذا روی قطعات و تجهیزات سنگین همچون قالب ها، لیفتراک و … نصب میشود. تا امکان جابجایی با جرثقیل سقفی وجود داشته باشد.

همچنین در کشیدن اجسامی مانند فیکسچرها یا استندهای سنگین وزن چرخ دار و… می توان از این پیچها برای اتصال طناب و سیم استفاده کرد.

این چرخش فرآیند بلند کردن یا کشیدن قطعه کار را آسان می کند. البته معمولاً قلاب جرثقیل (Hook) چرخش آزادانه دارد و به چنین راه حلی نیاز نیست.

یادآوری میشود که این پیچ در هر دو طبقه بندی Screw و Bolt تولید می شود.

استیل دی –Steel day

02166396590– 09922704358

آدرس دفتر مرکزی: تهران – جاده قدیم کرج – بعد از کارخانه شیرپاستوریزه – فتح سیزدهم – مجتمع پایتخت- واحد C9

ارتباط با ما در شبکه های اجتماعی (با کلیک بر روی لینک های زیر به ما بپیوندید)

https://t.me/steel_day تلگرام

https://www.instagram.com/steel_day.ir اینستاگرام

https://twitter.com/MDlakan توییتر