فولاد ساختمانی

لوله انتقال نفت -ارزیابی کمی و کیفی ریسک های خطوط لوله انتقال نفت ایران

ارزیابی کمی و کیفی ریسک های خطوط لوله انتقال نفت ایران (مطالعه موردی: شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران)

لوله انتقال نفت - ارزیابی کمی و کیفی ریسک های خطوط لوله انتقال نفت ایران

لوله انتقال نفت

چکیده

به منظور جلوگیری از خسارت های مالی، و زیست محیطی در خطوط لوله انتقال نفت. می توان با استفاده از رویکردهای احتمالی از قبیل رتبه بندی ریسک. ترکیب احتمال های یک رویداد یا پیامد نتایج آن و تلاش برای پاسخ گویی به ریسک های مورد شناسایی. از بروز این حوادث جلوگیری به عمل آورد. در این مطالعه ریسک های ایجاد اختلاف فشار و پارگی خط در نقطه پوسیدگی در اثر بست ولو (شیر فلکه). عدم توانایی تهیه قطعات به علت تحریم، پارگی و شکست خط لوله در اثر فرسودگی. پارگی خط یا ترک خوردگی مخزن در اثر رانش زمین، آب بردگی و پارگی خط در مسیر عبور رودخانه. به عنوان پنج ریسک با اولویت بالا از پنجاه عدد ریسک مورد شناسایی می باشد.

مقدمه

خطوط لوله به عنوان یکی از وجه های مؤثر کاربردی و اقتصادی برای انتقال مواد خطرناک و قابل اشتعال. از قبیل گازهای طبیعی، نفت خام و مشتقات آن از طریق خط انتقا راه یا راه آهن قابل انتقال نمی باشند. به نظر می رسد در اکثر کشورها سیستم خطوط لوله در حال گسترش و افزایش مصرف گاز و نفت می باشند. و به طور ثابت نیازمند به این مواد و تسهیلات بهره برداری ایمن می باشند. همچنین اقتضای مواد احتراق پذیر منفجر شوندگی و پخش شوندگی به صورت طبیعی می باشد. در خطوط لوله انتقال به علت پخش گازها یا نفت طبیعی به وسیله شکست یا نشت آن. تحت عنوان یک موضوع خطر، امکان انفجار یا آتش را به وجود می آورد.

هدف از ارایه این تحقیق شناسایی ریسک های خطوط لوله به منظور جلوگیری از حوادث ناگوار. و خسارت های مالی، جانی و زیست محیطی می باشد. که با استفاده از فرآیند مدیریت ریسک پیکره دانش مدیریت پروژه خطرات شناسایی و بازنگری می گردد. و مورد تحلیل قرار خواهند گرفت. و پاسخ های لازم به آن ها می دهند تا از بروز حوادث ناگوار جلوگیری به عمل آید.

مروری بر ادبیات موضوع

در این قسمت به تحقیقات قبلی در رابطه با روش های ارزیابی ریسک می پردازیم.

محمد حسین فلاح نژاد (Mohammad Hessein Fallahnejad) در سال 2013 میلادی. با استفاده از ضرایب شاخص تکرار نسبی و شدت اثر نسبی و به کارگیری ضرب دو شاخص. و منتج شدن به شاخص بزرگی نسبی توانست 43 عامل ریسک را در 9 گروه کارفرما، مشاور، پیمانکار، مصالح، علل خارجی، ارتباطات. فصل مشترک ها، قرارداد و نیروی انسانی و تجهیزات شناسایی کند.

لیو و همکارانش (Liu M,Zang S,Zhou D) ریسک های داخلی انسانی و محیط زیستی و همچنین تأثیرهای اقتصادی را مرکز توجه خود قرار دادند. و اغلب نتایج را از یک رهایی گاز و نفت طبیعی یا حوادث مربوط به خطوط لوله می دانند. ریسک های مالی مربوط به یک وقفه ی احتمالی منابع گاز و نفت را نمی توان نادیده گرفت. حتی اگر آنها به تأثیرهای قابل توجه بعدهای ریسک ابتدایی مرتبط نباشند.

کاهش به علت یک وقفه منابع گاز و نفت و کاهش سود. را به عنوان یکی از نتایج حوادث که معمولاً تغییر مصرف کننده. احتمال کاهش سود و کاهش قابل توجه تولید، تأخیرهای پیمانکار و خسارت به تجهیزات دارای وابستگی را ایجاد می کنند. در نظرگیری می شود. بنابراین یک نقطه مهم برای یک رویکرد در ارزیابی ریسک شامل بعد انسانی، محیط زیستی و تأثیرهای مالی حوادث لوله ملاحظه شد. گذشته از این، بودجه، زمان و محدودیت نیروی انسانی باید در فرآیند مدیریت ریسک توسط شرکت های پخش و انتقال لوله در نظرگیری شود.

هانگ و ونگ (Han,WG.Weng) در سال 2011 میلادی. روش ارزیابی کیفی شاخص سیستم که شامل سه سطح ابتدایی شاخص علت و معلولی، شاخص خطر ذاتی و شاخص پیامد ها می باشد. را ارایه داد. این شاخص ها بر اساس مشخصات حوادث به مورد وقوع خطوط انتقال بر اساس آنالیز اطلاعات آماری که اتفاق می افتد. می توان شاخص ها را انتخاب و وزن های مورد نظر را به دست آورد. سیستم شاخص مورد استفاده در سه گروه شاخص ریسک های ذاتی، شاخص علت و معلول و شاخص پیامدهای حادثه تقسیم میشوند. شاخص ریسک های ذاتی و علت و معلول احتمال های حوادث خطوط لوله را وصف می کنند.

با توجه به دیتاهای تاریخی، حوادث خطوط لوله به صورت اتفاق ناشی می گردند. که از طریق تکرار رخدادها به طور کلی آهسته اتفاق افتاده است. به علاوه حوادث خطوط لوله در ابعاد مختلف شدت ها و تأثیرها به وقوع می پیوندد. این مفهوم نیازمندی اندازه گیری هایی برای به دست آوری مقدار شدت و احتمال وقوع ریسک را به منظور کاهش ریسک ها می رساند.

لین (LIN Xiaofei et. 2012) در سال 2012 میلادی می نویسد که ریسک ها و عدم قطعیت های پروژه همیشه برای مالکان و پیمانکاران. با توجه به مدیریت ریسک مؤثر، مهم و بحرانی تلقی می شود. با توجه به ظرفیت توسعه مدیریت ریسک در پروژه، دو راه صعود خود به خود و بر اساس توانایی برای مدیریت ریسک وجود دارد.

روش تحقیق

فرآیند مدیریت ریسک شامل مراحل برنامه ریزی مدیریت ریسک، شناسایی ریسک، ارزیابی کیفی و کمی ریسک. برنامه ریزی پاسخ گویی به ریسک و پایش، کنترل و بازنگری ریسک می باشد که به اختصار بررسی می شود.

لوله انتقال نفت

برنامه ریزی مدیریت ریسک

در مرحله برنامه ریزی مدیریت ریسک، در رابطه با نوع رویکرد و نحوه هدایت فعالیت های مدیریت ریسک در پروژه تصمیم گیری می شود.

شناسایی ریسک

هدف از شناسایی ریسک، نمایان ساختن و ثبت کردن جزئیات مربوط به بیش ترین تعداد اتفاق نا معین، پس از اتفاق افتادن آنهاست. متداول ترین اشتباه در شناسایی ریسک، ناتوانی در تمایز بین منشأ ریسک، ریسک واقعی و تأثیر ریسک است.

منشأ: اتفاق های قطعی یا مجموعه ای از شرایط هستند. که در پروژه و یا در محیط آن وجود داشته و باعث بروز عدم قطعیت می شوند. مثال هایی از آن عبارت هستند از نبود پرسنل ماهر، یا این واقعیت که سازمان هرگز پروژه ای مشابه را انجام نداده است.

ریسک: عدم قطعیت هایی که در صورت اتفاق افتادن، اهداف پروژه را متأثر خواهند کرد. مثال هایی از آن عبارت هستند از: امکان این که حدود و هدف در نظر گرفته شده برای بهره وری برآورده نشود.

تأثیر: انحرافات پیش بینی نشده در اهداف پروژه، به صورت مثبت یا منفی، که در نتیجه وقع ریسک بروز خواهند کرد. مثال هایی از آن عبارت هستند از: شکست در دستیابی به عملکرد توافق شده در قرارداد.

ابزارها و تکنیک های شناسایی ریسک متفاوت می باشند. که می توان به روش های طوفان فکری، روش دلفی، مصاحبه، تحلیل فهرست وارسی (چک لیست ها). نمودار علت و معلول و تحلیل مجموعه نیروها اشاره نمود.

ارزیابی کیفی و کمی ریسک

روش های ارزیابی ریسک به دو گروه عمده شامل ارزیابی کیفی و کمی تقسیم می شوند. در ارزیابی کیفی، ریسک ها با استفاده از عبارت ها و جملات توصیفی تشریح می شوند. و تلاش می شود با ارایه جزئیات کافی از ریسک، راه های مناسب پاسخ به آن جستجو شود. در عین حال، در فرآیند ارزیابی کیفی سعی می شود. با نگرش مفهومی – توصیفی در اولویت بندی ریسک ها، احتمال بروز ریسک و تأثیر آن در بخش های مختلف پروژه مورد بررسی قرار گیرد. این در حالی است که در ارزیابی کمی از مقادیر عددی. برای تبیین ابعاد و اهمیت و تأثیرهای ریسک بر اهداف پروژه به صورت مجزا یا گروهی بهره گرفته می شود.

ارزیابی ریسک با استفاده از ماتریس ارزیابی

فرآیند ارزیابی ریسک بدین ترتیب است که ابتدا هر ریسک مورد شناسایی با تعاریف احتمال وقوع و تأثیر مقایسه می شود. و احتمال وقوع و تأثیر آن بر یک یا چند مورد از اهداف پروژه ارزیابی می گردد. این ارزیابی توسط مدیر پروژه به تنهایی یا تیم پروژه در قالب کار گروهی و یا با مشاوره با سایر ذی نفعان صورت می پذیرد. پس از تعیین احتمال وقوع و تأثیر هر ریسک، حال می توان ریسک ها را در ماتریس P-I1. که برای پروژه مورد نظر تهیه شده است جای داد و اولویت بندی کرد.

پس از تعیین امتیاز مربوط به احتمال و تأثیر برای هر ریسک، می توان آنها را برای ترکیب با یکدیگر در هم ضرب کرد. و حاصل ضرب را که عددی بدون بعد است، امتیاز P-I نامید. جدول (1)

پس از محاسبه امتیازهای P-I، می توان ماتریس را ناحیه بندی کرده و ماتریس هم – ریسک را تهیه کرد. به عنوان مثال در جدول 2، ریسک های دارای اولویت بالا، آن هایی هستند که دارای امتیاز P-I بالاتر از 0.20 باشند. و ریسک های با امتیاز P-I، کمتر از 0.08 دارای اولویت پایین خواهند بود. به همین ترتیب، آستانه پذیرش ریسک را نیز در این ماتریس می توان تعیین کرد. بر اساس امتیازهای مربوط به هر ریسک، اولویت بندی ریسک ها به این صورت که بزرگترین امتیاز. پرخطر ترین و مهم ترین ریسک می باشد، نمایش داده می شود. در طبقه بندی ریسک ها از نظر درجه اهمیت، ریسک های رنگ قرمز با اولویت بالا (امتیاز بالای 0.2). ریسک رنگ زرد (امتیاز بین 0.08 تا 0.2) با اولویت متوسط و رنگ سبز (امتیاز زیر 0.08) به مفهوم اولویت کم می باشد.

لوله انتقال نفت

در فرمول بالا Pi شدت اثر ریسک، Ii احتمال ریسک. N تعداد مصاحبه شوندگان. ri امتیاز ریسک هر یک از افراد مصاحبه شونده. Ri امتیاز نهایی ریسک می باشد.

برنامه ریزی پاسخ گویی به ریسک

در واقع تشخیص، پیش نیاز درمان است و شناسایی و درک ریسک به خودی خود نمی تواند منجر به از میان رفتن آن شود. از این رو، در صورتی که فرآیند ریسک منتهی به اقدامی نگردد. عمدتاً منجر به هدر رفتن هزینه و زمان خواهد بود. به همین دلیل، مرحله بعدی و بسیار مهم در فرآیند مدیریت ریسک، تصمیم گیری درباره نحوه پاسخ گویی به ریسک است.

پایش، کنترل و بازنگری ریسک

در این مقطع از فرآیند مدیریت ریسک بررسی این که وضعیت ریسک های در معرض پروژه. با توجه به مجموعه اقدامات انجام شده چگونه رخ داده اند، جالب توجه خواهد بود.

نتایج کلیه فرآیند مدیریت ریسک به وسیله گروه مدیریت ریسک پروژه انجام گردید. این گروه از 22 نفر از کارکنان شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه اصفهان متشکل اند. همان طور که ملاحظه می شود. بیش از 82 درصد افراد گروه دارای تحصیلات کارشناسی و بالاتر می باشند. همچنین 87 درصد افراد بیش از 5 سال سابقه اجرایی دارند. جدول 3 رتبه بندی ریسک های شناسایی شده را به تصویر کشیده است.

لوله انتقال نفت
لوله انتقال نفت

نتیجه گیری

براساس فرآیند مدیریت ریسک، ریسک های خطوط لوله انتقال نفت منطقه مارون اصفهان شناسایی، ارزیابی و رتبه بندی شد. براساس نتایج مورد حاصل تعداد 8 عدد از ریسک ها با اولویت بالا ثبت گردید.

1- ایجاد اختلاف فشار و پارگی خط در نقطه پوسیدگی در اثر بست ولو

2- عدم توانایی تهیه قطعات به علت تحریم

3- پارگی و شکستگی خط لوله در اثر فرسودگی

4- پارگی خط یا ترک خوردگی مخزن در اثر رانش زمین

5- آب بردگی و پارگی خط در مسیر عبور رودخانه دوپلان

6- برخورد با لوله و شکست آن در اثر حفاری

7- آلودگی اب و محیط زیست در اثر نشت نفت خام خط لوله عبوری از دریاچه کارون

8- خوردگی مخزن در اثر تأخیر آب گیری

علی ایزدی . سیدعلی چاوشیان

کارشناس شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، کارشناس ارشد مهندسی عمران، ایران. عضور هیئت علی دانشگاه علم و صنعت ایرانف دکترای عمران، ایران

فروش انواع استیل-فولاد نسوز -فولاد دریایی-فولاد ساختمانی-فولاد آلیاژی (استیل دی) ((ارتباط سریع با واحد فروش 02166396590- 09922704358))

برای پیدا کردن مکان فعالیت استیل دی بر روی کلمه (نقشه) کلید نمایید

استیل دی –Steel day

02166396590– 09922704358

آدرس دفتر مرکزی: تهران – جاده قدیم کرج – بعد از کارخانه شیرپاستوریزه – فتح سیزدهم – مجتمع پایتخت- واحد C9

ارتباط با ما در شبکه های اجتماعی (با کلیک بر روی لینک های زیر به ما بپیوندید)

https://t.me/steel_day تلگرام

https://www.instagram.com/steel_day.ir اینستاگرام

https://twitter.com/MDlakan توییتر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *